Ancak depreme dayanıklı inşa edilen yapılarda zaman içerisinde hasarlanma ya da dışsal etkenlere bağlı olarak bu özelliği kaybetme gibi sorunlar ortaya çıkabilir. Veya binanın inşası esnasında yapılan hatalar nedeniyle, binalar depreme dayanıksız olabilir. Olası bir durumda yaşanabilecek can ve mal kayıplarının önüne geçebilmek için, her iki duruma karşı da tedbir alınması gereklidir. Depreme karşı alınacak önlemlerin başında ise Kentsel dönüşüm uygulamaları gelmektedir.
Kentsel Dönüşüm Nedir?
Son yılların en popüler kavramlarından biri olan kentsel dönüşüm, depreme dayanıklı olmayan evlerin güçlendirilmesi ya da yıkılarak prosedürlere uygun şekilde yeniden inşa edilmesi şeklinde tanımlanabilir. Yapıların kentsel dönüşüme uygun olup olmadıklarının anlaşılabilmesi için bir dizi ön incelemenin yapılması ve sonuçların rapor edilmesi gerekir.
Kentsel Dönüşüme Nasıl Başvurulur?
Kentsel dönüşüme bireysel olarak ya da bina sakinleri olarak başvuru yapılabilir. Bunun için öncelikle Çevre ve Şehircilik Bakanlığı tarafından yetkilendirilmiş bir şirkete başvurulması ve binanın mevcut durumuna dair analiz yapılması talep edilir. İlgili şirket tarafından yapılan analizin sonuçları, bakanlığa rapor edilir. Eğer bina hasarlı ya da depreme dayanıksız olarak değerlendirilirse, bakanlık tarafından kentsel dönüşüm izni verilir.
Kentsel Dönüşüm Neleri Kapsar?
Kentsel dönüşüm denildiği zaman, genellikle yapıların yıkılarak yeniden yapılması akıllara gelir. Kentsel dönüşümün büyük bir kısmı bu olsa bile, güçlendirme alternatifinden de söz edilmesi gerekir. Güçlendirme faaliyetleri ile deprem yönetmeliğine uygun hale getirilebilecek yapılar, farklı şekillerde güçlendirilebilir. Hem binaların yeniden inşa edilmesinde hem de güçlendirme faaliyetlerinde müteahhitlerden hizmet alınabileceği gibi, bireyler kendi çabalarıyla da hareket edebilirler.
Kentsel Dönüşümde Devlet Hangi Destekleri Verir?
Kentsel dönüşümü teşvik etmek ve yurttaşların can ile mal güvenliklerini güvence altına alabilmek için, devlet tarafından çeşitli kentsel dönüşüm destekleri sağlanır. Bu destekler şu şekilde sıralanabilir:
- Kredi Faiz Desteği: Hasarlı ya da eski evini ve iş yerini yıkıp, yenisini inşa etmek isteyenler için belirli oranlarda düşük faizli kredi sağlanır.
- Kira Desteği: Yeni ev inşa edilinceye kadar kirada kalacak olan ev sahibine, bölgelere göre değişen kira desteği verilir. Ayrıca yıkılacak evin içerisinde kiracı olarak oturan kişilere de iki kira bedeli ödeme yapılır.
Kentsel Dönüşüm Hangi Şehirleri Kapsar?
Türkiye’nin neredeyse tamamı aktif deprem kuşakları üzerinde yer aldığı için, kentsel dönüşüm noktasında herhangi bir şehir sınırlaması bulunmaz. Başta İstanbul, Ankara ve İzmir gibi büyük kentler olmak üzere, 81 şehrin tamamında kentsel dönüşüm için başvuru yapılabilir.
Binalarda 2/3 Çoğunluk Sağlanamazsa Ne Olur?
Apartmanlarda kentsel dönüşüme başvuru ve sonrasında da dönüşümün yapılabilmesi için, bina sakinlerinin 2/3 çoğunlukla karar alması gerekir. Çoğunluk kararının olduğu durumlarda, kentsel dönüşüm gerçekleştirilir. Ancak bina sakinlerinden bir kısmının bu noktada isteksiz olması durumunda, bakanlık ya da belediye tarafından yıkım kararı verilebilir. Bu mülkiyet dokunulmazlığını ihlal eden bir şey gibi görünse de bina içerisinde yaşayan tüm bireylerin can ve mal güvenliklerinin sağlanması için zorunluluktur.
Kaç Yıllık Binalar Kentsel Dönüşüme Girer
Kentsel dönüşüme girecek binalarda yaş şartı aranmaz. Bazen 15 yıllık binalar depreme dayanıklı çıkabilirken, birkaç yıllık binalar kusurlu bulunabilir. Bu yüzden de yaş özelinde değil, binaların ayrı ayrı analiz edilmesi ile kentsel dönüşüm kararına varılır.
