Tapu belgelerinde sıklıkla karşımıza çıkan ve sahiplik oranlarını belirten pay ve payda ifadeleri, hisseli bir gayrimenkul söz konusu olduğunda gayrimenkulün birden fazla kişiye ait olduğunu göstermektedir. Daha açık bir ifade ile hisse pay payda nedir tam olarak diye yaklaşacak olursak, bir yapının bulunduğu arsa üzerinde bağımsız bölüme ait olan arsa oranı pay olarak, pay edilmiş olan ana gayrimenkulü ifade eden kısımda payda olarak nitelendirilmektedir.
Tapuda pay hesaplama işlemi kolaylıkla yapılabilmekte olup hesaplama işleminde; gayrimenkulün bulunduğu bölgenin bağlı olduğu belediye tarafından belirlenmiş olan rayiç bedel ve her bir bağımsız bölüm için metrekare cinsinden büyüklük dikkate alınmaktadır. Arsa payı hesaplamaları kanunlara ve usulüne uygun yapılmakta olup orantılı yapılmayan arsa payı paylaşımları mahkeme yolu ile düzeltilebilmektedir.
Arsa Payı Nasıl Hesaplanır?
Arsa payı hesaplama işlemi kat mülkiyetinin kurulması sırasında oran şeklinde ve Tapu ve Kadastro Genel Müdürlüğü’nün prosedürlerine göre yapılmaktadır. Tapuda belirtilen toplam alanın metrekare cinsinden olan değeri, arsa payına bölünerek işlem sonucunda elde edilen sayı kişinin pay değeri ile çarpılmakta ve elde edilen sayı ile de arsa payı oluşturulmaktadır.
ARAS RAYİÇ BEDEL NEDİR?
Arsa payı hesaplama işleminde oldukça büyük önem taşıyan rayiç bedel, herhangi bir malın güncel piyasa değerini ifade etmektedir. Rayiç bedel; satın alınacak, satılacak, vergisi ödenecek veya sigorta ettirilecek olan mal veya taşınmazın kendi değerinin altında işlem görmesinin engellenmesini sağlamaktadır.
RAYİÇ BEDEL NASIL HESAPLANIR?
Rayiç bedel hesaplama işlemi, eğer gayrimenkulün çevresinde bulunan üç evin metrekareleri ve fiyatları biliniyorsa bu metrekarelerin ve fiyatların toplanarak toplam fiyatın toplam metrekareye bölünmesi ile daha sonra da rayiç bedeli hesaplanacak olan gayrimenkulün metrekaresi ile çarpılarak bulunabilir. Söz konusu işlemin sonucu; gayrimenkulün metrekare olarak fiyatını ifade etmektedir. Bu hesaplama işlemi belediyenin belirlediği asıl bedelden farklılık gösterebilmektedir. Bu durumun nedeni ise rayiç bedel hesaplanırken evin depreme dayanıklılığı, ulaşım ağlarına yakınlığı, manzarası, çevresinde bulunan okulları ve gelişim durumu gibi faktörlerin belirleyici olmasıdır.
