AVM operasyonları temelinde yaşanan süreç özetlenecek olursa, Mart ayı başından itibaren devlet otoritesi tarafından yapılan bilgilendirmeler ve uyarılara, AVM'ler ilk olarak temizlik ve hijyen çalışmalarının yanına ekledikleri dezenfeksiyon işlemlerinin yoğunlaştırılmasıyla destek oldular. %100 ortam hijyeni sağlayan sterilizasyon işleminin sadece tıbbi laboratuvarlarda sağlandığı gerçeklikte, dezenfeksiyon işlemleri bahse konu yüzeylerin %99 hijyenini sağlamakta ve ULV cihazlarıyla yapılan pulvarize uygulamalar, temizlik araçlarında kullanılan özel kimyasallarla zeminlerin dezenfeksiyonu ve temizlik ekiplerinin özel yüzeyler için uygulamaları şu sıralarda dahi AVM'ler için son sürat devam etmektedir. 

Mart ayı sonunda mevcut ve görünen tablonun ağırlaşmasıyla, AVM'lerin birçoğunda market ve eczane birimleri dışındaki mağazalar kapanmış olup, temizlik-güvenlik gibi ana hizmet firmalarının faaliyetleri de asgariye düşürüldü. Zira, AVM binalarının yaşayan organizmalar olduğu düşünüldüğünde teknik, güvenlik vb. operasyonların tümüyle durdurulması mümkün olamazdı. Bu çerçevede yeni çalışma saatlerine, vardiya planlarına adapte olabilmek ve aynı zamanda maliyetleri minimumda tutmak tüm AVM'lerde ortak hedef oldu.

Yeniden açılış senaryolarına hazırlandığımız günlerde, yatırımcılarımız ve AVM ekiplerimiz için hazırladığımız "AVM Covid-19 Önlemleri" raporunda öngördüğümüz hemen hemen tüm önlem ve uygulamalar Sağlık Bakanlığı genelgeleriyle de tüm AVM'ler için zorunlu tutuldu. Süreç içinde gelişerek güncellenen, sektöre özel hazırlanan genelgelerde oluşan tüm kararları, hazırladığımız check-list'ler ile tüm bölgelerde tek tek kontrol ederek ziyaretçiler için eksik nokta bırakmayacak şekilde kontrol altına almak ve AVM güvenliğini sağlamak o günden bu yana en önemli görevimiz oldu. 

Ortak alan, mağazalar, yemekhane, mescit vs. gibi özel alanlar için hazırladığımız check-list'ler, AVM'lerde periyoduna bağlı olarak halen kontrol edilmekte olup, bu kontrollerin etkinliği ise JLL Operasyonel İç Denetim yapımızca periyodik olarak denetlenmekte ve süreçlerin daha iyiye evrilmesi adına devamlı geliştirilmektedir.

Yeni normallerle tekrar canlanmaya başladığımız Haziran ayı başından bu yana Sağlık Bakanlığı, Valilik, Emniyet, Belediyeler vs. tarafından yapılan rutin denetimler, TSE ve AYD işbirliği ile oluşturulan Güvenli AVM Sertifikası denetimleriyle beraber halen devam etmektedir. Sahada alınan fiziki önlemlerin yanında Sağlık&Güvenlik kültürünün en önemli parçalarından olan Risk Analizi ve Acil Durum Yönetimi dokümanlarının Covid-19 entegrasyonu da önemli bir hal almış oldu. Bu dokümanların varlıklarından ziyade, sahada ne derece ve ne şekilde uygulandıklarının önemli olduğu gerçeği bir kez daha önümüze gelmiş oldu. JLL Merkez Operasyon Departmanı olarak, yönetim hizmeti sağlanan AVM'lerde, TSE denetimleri konusunda da saha ekiplerimize destek vermeyi sürdürmekte ve hali hazırda AVM'lerimiz denetimleri başarıyla geçerek belgelerini almakta ve süreci sorunsuz ilerletmekteyiz. Kalite yönetim sistemleri konusunda yıllar önce oluşturduğumuz JLL altyapısı, "JLL Operasyonel Dokümantasyon Sistemimizin", meyvelerini aldığımız bir uygulama olarak bu belgelendirme bizleri de oldukça motive etmiş durumdadır.

Pandemi süresince yapılan tüm uygulamalar, planlamalar ve denetimler, AVM'yi bir bütün olarak düşünmemiz gerekliliğini tekrar ortaya çıkmıştır. Nasıl ziyaretçi-mağaza-hizmet ve yönetim firması çalışanlarını birbirinden ayrı düşünemiyorsak, firmalar özelinde de yönetim, temizlik, güvenlik, peyzaj, catering, revir ve iş güvenliği (OSGB) firmalarını da birbirinden ayrı düşünemeyeceğimizi ve AVM yönetim firmalarının sağlayacağı koordinasyon-işbirliğinin önemini bir kez daha görmüş olduk.  

Yeni normallere alışmaya çalıştığımız ve ekonomimizin, özellikle de perakende sektörünün geçtiği bu zor günlerde, AVM kiracılarımızın yükünü hafifletebilmek adına ortak giderlerin azaltılması için gerçekleştirdiğimiz çalışmaları daha da hızlandırmış bulunuyoruz. Yeni teknolojilerin AVM gerçekliğine uyumu, inovatif uygulamalar ve kontrol sistemlerinin oluşacak maliyetler gözetilerek uygulamaya alınması büyük önem arz etmekte ve bu sebeple en doğru, en uygun ve mali anlamda en optimum uygulamaları AVM'lerimize ulaştırmak önem kazanmaktadır. Bu sebeple ana görevlerimizden olan maliyet optimizasyonunu, şimdilerde değişen yeni normale göre bir kez daha gözden geçirmek, insan ihtiyaçlarını gelişen teknolojiyle tekrar değerlendirmek önemli hedeflerimiz olmaktadır. 

Konfor yaratan, şeffaf, ölçülebilir sistemlerle sürdürülebilirlik sağlamak, yenilenebilir enerji sistemlerinin yanında verimliliği ön plana çıkararak, insana değer veren çalışma sistemleri modellemek, salt ziyaretçi sayısından ziyade, ziyaretçi davranışlarını, trafiğini ve profilini inceleyerek analiz ettiğimiz veriler ile daha optimize bir AVM yönetimi dünyasına hazırız. JLL Türkiye olarak, değişime ayak uydurarak ve değişmeden aynı kalmanın en büyük risk olduğunu bilerek attığımız bu adımlarla, başta kiracılarımız olmak üzere tüm sektör paydaşlarına ve AVM ziyaretçilerine pozitif anlamda dokunabilmek her zamanki gibi en büyük hedefimiz olacaktır.

Değişen mevzuata uygun olarak %100 taze hava ile beslenen havalandırma sistemleri, yüksek tavanlı geniş dolaşım hacimleri, her giriş noktasına konumlandırılan ateş ölçüm istasyonları, AVM içi dezenfektan noktaları, kişi sayısını kontrol edip sınırlanabilmesini sağlayan otomatik kişi sayma sistemleri, ortak alan ve mağazalarda bulunan görsel ya da sesli uyarı ve işaretlemeler ile ülke içindeki bir çok yapıya göre önlemlerini fazlasıyla almış AVM’lerimizden tüm paydaşlarına mutlu ve sağlıklı günler dilerim.