Gayrimenkul sektörünün 2019 yılı
performansını ve 2020 öngörülerini paylaşan TSKB Gayrimenkul Değerleme Genel
Müdürü Makbule Yönel Maya, sektörün ‘Sat- Yap’ sürecinden ‘Yap-Sat’ sürecine
geçişine işaret ederken, satışların tamamlanmış sıfır konut ve ikinci el konuta
yöneldiğine işaret etti. Yabancıya satışta ise 2020 yılında da Çin’in daha çok
konuşulacağını söyleyen Maya, “Çin dışında konut alım adetlerinde İran, Libya,
Yemen, Cezayir ve Filistin ülkelerinde gözle görünür artış oranlarını
görüyoruz. 2020 yılı için de benzer bir trend devam edebilir” dedi.
Türkiye ekonomisinin en
belirleyici sektörlerinden gayrimenkul, 2019 yılını büyük dönüşümle kapatmaya
hazırlanıyor. Sektörün ‘Sat- Yap’
sürecinden ‘Yap-Sat’ sürecine geçtiğine dikkat çeken TSKB Gayrimenkul
Değerleme Genel Müdürü Makbule Yönel Maya, 2020 yılında satışların tamamlanmış sıfır konut ve ikinci el konuta
yöneleceğini, yabancıya satışta ise Çin’in daha çok konuşulacağını belirtti.
Sektörün bir yılını değerlendiren
ve 2020 öngörülerini paylaşanTSKB
Gayrimenkul Değerleme Genel Müdürü Maya, bu dönüşümü şöyle anlattı:
“Gayrimenkul sektörü 2016 yılı itibarıyla aslında kabuk değiştirmeye
başlamıştı. Bu değişiklik 2015 ve öncesinde öğrendiğimiz konut hikayesini sil
baştan yeniledi. Bu yenilenme sürecini 2019 yılında iliklerimize kadar
hissettik. 2019 ve sonrası yıllar için konutta şimdiye kadar çok basit bir
gerçek olan ‘Sat- Yap’ sürecinden ‘Yap-Sat’ sürecine geçildiğini
söyleyebiliriz. Aynı hedef kitleye üretilen konut stoğundaki doygunluğun
önümüzdeki birkaç yıl devam edeceği görünüyor. Farklı hedef kitleye yönelik
ürün geliştirilebilmek için de uygun arsa bulmak kritik öneme sahip.”
“2019 yılında 1.250.000–1.275.000
konut satışı bekliyorum”
2019’un ilk 8 ayında sektörün
yaşadığı durağanlığa işaret eden Maya, eylül ve ekim aylarında ise ipotekli
konut satışlarında tarihi rekor kırıldığını hatırlattı. Maya sektörün 2019 yılı
için şu değerlendirmelerde bulundu: “Kasım ayında satış adetlerinin bir miktar
geriye geldiğini görsek de yılın ilk üç çeyreğindeki yavaşlık son çeyrekteki
hareketlilikle birleştiğinde yılı, 1.250.000 – 1.275.000 civarında konut satış
adediyle kapatacağımızı öngörüyorum. Yabancıya konut satışlarında ise 19 Eylül
2018 tarihi önemli bir milat olmuştu. Bu tarihle birlikte vatandaşlık hakkı
için konut edinme alt sınırının 250.000 USD’ye indirilmesiyle birlikte yabancı
satışlarında önemli hareketlilik görmüştük. Bu tarihten önce aylık ortalama
2.000–3.000 adet konut yabancıya satılırken bu tarihten sonraki ilk dört aydaki
yabancıya konut satışı 4.250 ile 6.300 adet arasında değişmiştir. 2019 yılının
başından itibaren ise yabancı satışlarının genel itibarıyla ortalamada 3.600
adet seviyelerinde, en yüksek olduğu Ekim ayı itibarıyla 4.272 adet seviyesinde
gerçekleştiğini gördük. Yıl toplamının ise 44.000 -45.000 adet bandında
kapanabileceğini öngörüyorum. Yabancıya satışların toplam satış içindeki
payının %4 seviyesinin üzerinde olmayacağı bir yılı kapatacağız gibi
görünüyor.”
“Bitmiş konutu satmak, inşaatı
devam eden konutu satmaya göre daha kolay olacak”
2020 yılı için konut satışlarının
zorlanabileceği iki ana konu olabileceğini belirten Maya, “İlki mevcut satışta
olan konut stoğunun müşterisi olabilecek pazarın yine kısıtlı olabilme
ihtimali. İkincisi ise inşaat maliyetlerindeki artışla birlikte yeni proje
yapma isteğinin geliştirici tarafında çok olmayacağı bir yıl bizi bekliyor
olabilir. Bir diğer konu da 2019 yılında ikinci el konut satışları, ilk el
konut satışlarına göre daha hareketli bir pazara sahipti. 2020 yılında da
teslim edilecek proje sayısındaki azalma ile bu trend benzer şekilde devam
edebilir” dedi.
Özelikle son bir iki yıldır
yaşanan gelişmelerin nihai tüketiciyi biraz daha temkinli davranmaya
yönelttiğini belirten Maya, bunun tamamlanmış konut satışlarına yönelimi
artıracağını söyledi. Dolayısıyla bitmiş konutu satmanın, inşaatı devam eden
konutu satmaya göre daha kolay olacağını söyleyen Maya şöyle devam etti: “Diğer
yandan erişilebilir konut kavramı bizler için daha önemli olacak. Bu
erişebilirliği fiyat anlamında düşündüğümüzde değeri görece yüksek olan
bölgelerde yeni konut stoğu deprem nedeniyle tercih sıralamasında ilk olacak
iken, fiyat açısından bakıldığında eski yapı stoğuna bazı semtlerde talep canlı
kalacaktır. Ülkemizde önemli bir inşaat yapma metodu olarak görülen hasılat
paylaşım sözleşmeleriyle iş yapma kültürünün de 2020 için çok geçerli
olmayacağı bir yıl olacak gibi görünüyor. Nihai tüketici ve konut kullanıcısı
tarafında bakıldığında ise basitlik ve rasyonellik konularının geçtiğimiz
yıllara göre daha ön planda olacağını düşünüyorum.”
Maya yabancıya satış konusunda
öngörülerini de şu sözlerle dile getirdi: “Yabancıya satışta etkili olan
temel iki konunun vatandaşlık hakkı
limiti dışında, TL ve yabancı para kurlarındaki ilişki olduğunu görüyoruz.
Yabancı satışlarında 2018 ile 2019 yılını kıyasladığımızda Çin vatandaşlarının
konut alımında bir hareketlenme olduğunu görüyoruz. 2020 yılında da Çin’i bu
anlamda konuşacağız. Çin dışında 2018 ve 2019 yıllarını ilk 11 ay olarak
kıyasladığımızda konut alım adetlerinde İran, Libya, Yemen, Cezayir ve Filistin
ülkelerinde gözle görünür artış oranlarını görüyoruz. 2020 yılı için de benzer
bir trend devam edebilir.”
