Türkiye’de yılın ilk çeyreğinin sonlarına doğru etkisini göstermeye başlayan COVID-19 salgını ile tüm sektörler yeniden şekillenirken; ofis pazarının itici güçlerinin iş yeri yoğunluğu, çalışan sağlığı ve güvenliğine odaklanan esnek ofis alanları olması bekleniyor. Kısa dönemde ivme kazanan online perakendeciliğin beraberinde e-ticaret sektörü ve büyük mağaza perakendeciliğinin giderek güçleneceği öngörülürken, süpermarket kullanıcılarının depo kiralama ihtiyaçlarını hızlandırdığı belirtiliyor.





Ticari gayrimenkul danışmanlık pazarının küresel liderlerinden Cushman & Wakefield’in ofis, perakende, sanayi ve lojistik sektörlerini değerlendirdiği ‘Türkiye Gayrimenkul Pazarı Görünümü 2020 Birinci Çeyrek Raporu’ yayınlandı. Rapor, Koronavirüs ile ortaya çıkan küresel pandemide Türkiye ekonomisinin önemli sektörlerinde yaşanan değişimleri ortaya koydu.





2020 yılının başında toparlanmaya başlayan reel sektör güven ve imalat sanayi endeksleri Mart ayında düşüşe geçerken, pandeminin sanayi ve lojistik pazarında ilk etkilerini gösterdiği otomotiv ve yan sanayi sektöründe üretimin geçici olarak durdurulmasına bağlı olarak ihracatta da düşüş yaşandı. Raporda, küresel salgının yarattığı etki ile e-ticaretin giderek hız kazanmasının, özellikle market zincirlerinin acil depo kiralama ihtiyaçlarını hızlandırdığı ve önümüzdeki dönemlerde yakalanan ivmenin devam etmesinin beklendiği vurgulandı. Perakende ve lojistik sektörlerindeki yatırım taleplerinin fırsatçı alıcılar tarafından önümüzdeki dönemlerde tekrar hareketleneceği öngörülürken, arsa fiyatları ve kira seviyelerinin döviz cinsinden düşüşüne yönelik beklentilerin devam edeceğine dikkat çekildi. Ofis pazarında ise düşen talebe bağlı olarak kiralamalarda yakın zamanda kiracı lehine bir esneme beklentisi öngörüldü.





Pandeminin kazananı: Online perakendecilik ve e-ticaret





Rapora göre, alışveriş merkezleri perakende ciro endekslerinde kaydedilecek keskin düşüşün yanı sıra, uzun süredir düşük seviyede seyreden perakendeci faaliyetleri, pandeminin önemli ölçüde etkilediği fiziksel perakendenin kapanmasına paralel olarak Mart ayında durma noktasına geldi. Hem alışveriş merkezlerinde hem de cadde mağazalarındaki ciro satış endekslerinde keskin bir düşüş kaydedileceği öngörülen rapora göre, pandemi sonrasındaki toparlanmanın uzun vadede olacağı vurgulandı. Özellikle hızlı tüketim sektöründe kısa dönemde ivme kazanan online perakendeciliğin ise, beraberinde e-ticaret hizmeti ile büyük mağaza perakendeciliği ile giderek güçleneneceği belirtildi. Diğer yandan yılın ilk çeyreğindeki yatırım faaliyetleri perakende üniteleri ile sınırlı kalırken, ilave arz girişi olmamış toplam arz 13,22 milyon metrekare ve 424 alışveriş merkezi ile sabit bir seviyede kalmıştır.





Birinci çeyrekte birincil perakende kiralarındaki metrekare fiyatları, Türkiye genelinde döviz bazında ortalama yüzde 12.2 azaldı. Birincil perakende kiraları İstanbul’da geçtiğimiz yılın aynı dönemine göre yüzde 10.7 azalarak 130 dolara geriledi. İzmir’de yüzde 15.4 düşüşle 60 dolar, Ankara’da ise yüzde 10.5’lik düşüşle 80 dolar olarak gerçekleşti. TL bazında ise İstanbul’da 750TL, İzmir’de 350 TL, Ankara’da ise 468TL olarak ortaya kondu.